دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، در شبکه اجتماعی تروث از حمله نظامی بر تاسیسات هسته‌ای ایران خبر داده است: «ما با موفقیت حمله بسیار موثر خود را به سه سایت هسته‌ای ایران که شامل فردو، نطنز و اصفهان می‌شود، انجام دادیم و اکنون همه هواپیماها از فضای هوایی ایران خارج شده‌اند. بمب‌های کامل بر سر سایت‌ اصلی (فردو) ریخته شده است.» تا لحظه تکمیل این نوشته، فقط سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، با نشر مطلبی در صحه ایکس به این حمله واکنش نشان داده و حق استفاده از همه گزینه‌ها را برای طرف ایرانی محفوظ خوانده است. البته ابعاد خرابکاری هم به‌درستی روشن نشده است؛ اما براساس گزارش رسانه‌های ایرانی، صدای انفجارها خفیف بوده و نشانه‌های آلودگی پرتوی و تشعشعات هسته‌ای در اطراف سایت‌ها دیده نشده است. این حمله در حالی صورت می‌گیرد که جنگ ایران و اسرائیل همچنان ادامه دارد. مزید بر آن، وزیران خارجه تروئیکای اروپا (فرانسه، بریتانیا و آلمان) و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا همین دو روز قبل با سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران، در جینوای سوئیس دیدار و گفت‌وگو کردند؛ به این منظور که معضل برنامه هسته‌ای ایران را با توسل به ابزارهای دیپلماتیک حل کنند. گزارش‌های برخی از رسانه‌های غربی نشان می‌داد که اروپایی‌ها گویا به نیابت از آمریکا وارد گفت‌وگو با ایران شده‌اند که حالا توییت ترامپ خلاف آن را نشان داد.

ترامپ تا این جای کار از حمله انجام‌شده دو هدف را دنبال می‌کند:

1- آشکار شد که حمله با اصرار و ابرام زیاده از حد اسرائیل به‌ویژه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر آن، صورت گرفته است. اگر تلاش او نبود، حمله‌ای هم در کار نبود. نتانیاهو که با حمله غافلگیرانه بر ایران قادر به خلق بن‌بست در مسیر دیپلماسی شد، اقناع ترامپ توسط او برای حمله بر سایت‌های هسته‌ای کار دشواری نمی‌توانست باشد؛ به‌ویژه اگر توجه کنیم که اسرائیل در یک هفته پسین بارها بر سایت‌های هسته‌ای ایران (به‌ویژه نطنز) حمله کرده و تابو را از قبل شکسته شده بود. با این حساب، به‌نظر می‌رسد که هدف ترامپ بیش از آن‌که نابودی کامل سایت‌های هسته‌ای باشد، تلاش برای اقناع نتانیاهوست تا بار دیگر اصرار بر حمله نکند و آمریکا را گرفتار جنگی نسازد که ربط چندانی به آن ندارد؛ ضمن آنکه خواسته است نشان دهد اسرائیل، متحد فوق راهبردی آمریکا، را در بزنگاه مهم یاری رسانده است. اظهارات ترامپ پس از حمله مبنی بر اینکه کار با هماهنگی نتانیاهو انجام شده و اکنون تهدید علیه اسرائیل رفع شده است، نکته فوق را تأیید می‌کند. همچنین اگر آسیب واردشده جزیی و محدود باشد، صحت نکته بالا بیش‌تر تأیید می‌شود.

2-ترامپ و اطرافیانش بارها گفته‌اند که در پی برقراری صلح هستند، ولی از موضع قدرت. به باور آنان با دیپلماسی محض، صلح تأمین ‌شدنی نیست و بایستی نوعی اجبار هم در کار باشد. با این حساب، حمله انجام‌شده در حکم به‌کارگیری «دیپلماسی اجبار» است تا ایران خود را برای پذیرش شروط ترامپ آماده سازد. گفته‌های ترامپ پس از حمله مبنی بر اینکه ایران باید تن به صلح دهد و از واکنش به آنچه انجام شد، باید خودداری کند، درستی نکته فوق را تأیید می‌کند. همچنین اگر میزان خرابکاری اندک باشد، صحت به‌کارگیری دیپلماسی اجبار بیشتر تأیید می‌شود. فرق است میان این‌که ترامپ بگوید تأسیسات هسته‌ای را با پرتاب بمب‌های سنگرشکن برای دائم نابود کرده است و ایران توان احیای آن را ندارد و به از سرگیری گفت‌وگو هم نیاز نیست، با اینکه پس از حمله اعلام کند: جمهوری اسلامی ضمن آنکه باید صلح را بپذیرد، از راه‌اندازی حمله متقابل هم اجتناب ورزد.

آیا آمریکا مستقیماً با ایران وارد جنگ شده است؟

ترامپ تا این لحظه رسماً با ایران اعلام جنگ نکرده است. اسرائیل هم از ورود مستقیم آمریکا به جنگ چیزی نگفته است. ترامپ فقط از حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران خبر داده است که لزوماً به‌معنای ورود مستقیم آن به جنگ علیه جمهوری اسلامی به حمایت از اسرائیل نیست. البته طرف ایرانی همین را هم در حکم ورود به جنگ می‌داند. شاید زمانی بتوان از ورود مستقیم آمریکا به جنگ سخن گفت که این کشور چون اسرائیل، شهرهای ایران را مستمر بمباران کند. تا این جای کار مأموریت آمریکا تمام ‌شده به ‌نظر می‌رسد و ادامه کار بستگی به واکنش ایران دارد.

ایران چه خواهد کرد؟

جمهوری اسلامی نمی‌خواهد وارد جنگ با آمریکا شود، مگر این‌که چاره‌ای نداشته باشد. ایران از رویارویی همزمان با آمریکا و اسرائیل نگران است و زیان هم می‌کند. ترامپ اگر به آنچه انجام شد، بسنده کند، تهران هم سعی خواهد کرد واکنشش به‌گونه‌ای باشد که فرصت برای مدیریت وضعیت از کف نرود؛ به‌ویژه اگر سطح آسیب وارد شده به سایت‌های هسته‌ای ناچیز باشد، این هدف خوب‌تر می‌تواند محقق شود. برعکس، اگر آسیب وارده به میزانی باشد که روند پیشرفت صنعت هسته‌ای ایران را برای سال‌ها به عقب ببرد، ممکن است جمهوری اسلامی بدون توجه به پیامدهای بعدی؛ واکنش شدیدتری نشان دهد که شامل حمله به پایگاه‌های نظامی آمریکا در خاور میانه، بستن تنگه هرمز، خروج از ان‌پی‌تی (معاهده منع گسترش سلاح هسته‌ای)، قطع همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اخراج بازرسان این نهاد از ایران و شاید هم اقدام برای ساخت بمب اتمی می‌شود.

منبع: روزنامه هشت صبح

لینک:

 https://8am.media/fa/us-attack-on-irans-nuclear-facilities-dimensions-and-consequences/